بخش پیشین با " مقیاس برداری " برچسب خورده است.

... یک بعد دیگر برای تشخیص ویژگی های فرد وجود دارد که نه جنس و جنسیت وی بلکه گرایش جنسی او را در نظر می گیرد ولی پیش از شرح آن، با در نظر داشتن ابعاد دهگانه بالا چند اصطلاحی را در مورد گرایش های جنسی-جنسیتی مرور می کنیم که اغلب با هم و با گرایش های جنسی اشتباه گرفته می شوند:
اگر برای یک فرد غلبه نرینگی بر مادینگی و نیز غلبه مردانگی بر زنانگی _ یا برعکس _ در همه ابعاد دهگانه پر رنگ باشد، جامعه و یا خود فرد می توانند جنسیت مردانه _ یا برعکس زنانه _ را آشکارا ببینند و نسبت دهند.
اگر برای فردی غلبه نرینگی بر مادینگی و نیز غلبه مردانگی بر زنانگی در چند بعد مشاهده شود و در چند بعد دیگر درست برعکس باشد یا اصلاً این غلبه روی هم رفته کمرنگ باشد، جامعه و یا خود فرد نمی توانند تنها یک جنسیت را پر رنگ ببینند. در چنین حالتی واژه فراجنسیتی ( دگرجنس گونه، تراجنسیتی، Transgender ) چترگونه به کار برده می شود.
زیر این چتر می توان حالت های زیادی از غلبه یا عدم غلبه در هر بعد و در ترکیبی از ابعاد متصور شد و البته تنها برخی از آن ترکیب ها در افراد جامعه قابل مشاهده و طبعاً نامگذاری است.
در ادامه حالت های شناخته شده و نامگذاری شده فراجنسیتی ها را با هم مرور می کنیم ولی پیش از آن باید توجه داشت که گرچه فراجنسیتی ها گرایش جنسی-جنسیتی در یک قالب مشخص ماده-زن یا نر-مرد ندارند ولی می توانند گرایش جنسی به طیفی از ماده مطلق تا نر مطلق (طیف جنسی) و به طیفی از زن مطلق تا مرد مطلق (طیف جنسیتی) داشته باشند. (بعد گرایش جنسی این موضوع را باز می کند.)
یک زیرشاخه از فراجنسیتی ها، دوجنسی ها هستند. عدم غلبه نری یا مادگی در بعد تناسلی (اندام های جنسی) انسانی را خلق می کند که به آن دوجنسی یا جنسیت خنثی (androgyny) (hermaphrodite) می گویند. این افراد از نظر ژنی و کروموزومی در تضاد با اندام جنسی خود هستند. دوجنسی ها از نظر داشتن دو نوع کروموزوم مونث یا مذکر و بروز اندام جنسی، در سه نوع کاذب مونث، کاذب مذکر و دوجنسی واقعی تقسیم بندی شده اند. مثلاً فردی که کروموزوم زنانه دارد ولی اندام جنسی مردانه، جزء کاذب مونث تقسیم بندی می شود. وجود داخلی اندام تناسلی و بروز بیرونی آن لزوماً کامل و تمام عیار نیست. زنانگی یا مردانگی فرد با جنسیت خنثی نیز در بعدهایی غیر از بعد جنسی و کروموزومی قابل جداسازی فاحش نیست. این عدم امکان جداسازی به عدم غلبه هورمون های جنسی بر می گردد.
دوجنسی های واقعی (جنسیت خنثی) به معنی حقیقی کلمه، فراجنسیتی هستند.
یک فرد با جنسیت خنثی هر دو رفتار و خصوصیات مردانه و زنانه را همزمان دارد؛ چیزی بینابین.
یک جنسیت خنثی می تواند به فردی از طیف جنسی-جنسیتی گرایش جنسی داشته باشد؛ از جمله گرایش به فراجنسیتی های دیگر.
تفاوت رفتار جنسی دوجنسی ها (جنسیت خنثی) با دوجنس‌گرایان این است که دوجنس گرایان تنها رفتار جنسی دوگانه (میل و گرایش جنسی به هر دو جنس) دارند ولی دوجنسی ها، هم رفتار جنسی دوگانه و هم رفتار اجتماعی دوگانه (ویژگی های زنانه و مردانه همزمان) دارند. (البته همه به طور نسبی است نه مطلق.)

دو جنسیتی bigender (جنسیت دوگانه):
یک زیرشاخه دیگر از فراجنسیتی ها، دوجنسیتی ها هستند. دوجنسیتی ها فارغ از بعد تناسلی (اندام های جنسی) و بعد کروکوزومی، در همه یا برخی از بعدهای دیگر هر دو ویژگی زنانه و مردانه را گاه به گاه دارند. دوجنسیتی ها بین ویژگی های زنانه و مردانه حرکت می کنند و هر دو رفتار و خصوصیات زنانه یا مردانه را آگاهانه یا نا آگاهانه در مقاطع جداگانه از خود بروز می دهند. مثلاً گاهی رفتار یا صدای بیشتر زنانه از خود بروز می دهند و گاهی بیشتر مردانه. این دوگانگی، ارتباط تنگاتنگی با غلبه مقطعی هورمون های جنسی دارد.دورگه شدن صدا در بلوغ جنسی و یادآوری حالات یک نوجوان در آن شرایط به درک بهتر از شرایط دوجنسیتی ها کمک می کند.
بنابراین دوجنسیتی ها رفتار جنسی و اجتماعی به نسبت متضاد پیدا می کنند که گاهی بسیار آشکار و گاهی خفیف و پنهان است.
یک دوجنسیتی می تواند به طور مقطعی به فردی از طیف جنسی-جنسیتی گرایش جنسی داشته باشد؛ از جمله گرایش به فراجنسیتی های دیگر.
تفاوت رفتاری دوجنسیتی ها با دوجنس‌گرایان این است که دوجنس گرایان تنها رفتار جنسی دوگانه دارند ولی دوجنسیتی‌ها در یک لحظه، به طور کامل زنانه یا مردانه رفتار می‌کنند. این در حالی است که یک دوجنسی در هر لحظه، ترکیبی از رفتارهای مردانه و زنانه دارد.

فراجنسی ( تراجنسی) transsexual :
یک زیرشاخه از فراجنسیتی ها - Trans genders - فراجنسی ها هستند. فراجنسی ها را در بعد تناسلی (اندام جنسی) و کروموزومی، نرینه یا مادینه می توان دانست ولی در دیگر بعد ها به ویژه پنداری، برعکس بعد تناسلی اند. برای همین یک فراجنسی ممکن است بخواهد با جراحی، فیزیک خود را با دیگر ابعاد خود از جمله درون خویش (بعد پنداری) منطبق کند. دوجنسه ها (shemales) نوعی فراجنسی (Trans) هستند؛ مردان با اندام جنسی زنانه کامل نیز به همین صورت. جنسیت ذهنی (بعد پنداری) برای یک فراجنسی با درجات مختلف از جسم و ظاهر وی (کلاً هشت بعد) و صد در صد از اندام جنسی وی متفاوت است.
برای یک فراجنسی مانند دیگر زیرگروه های فراجنسیتی ها، جنسیت یکپارچه در همه ابعاد نمی توان تعیین کرد و حتی گاهی در ذهن فرد هم معین نیست ولی به طور جداگانه در هر بعد می توان جنسیتی را پر رنگ تر دید.
یک فراجنسی می تواند به فردی از طیف جنسی-جنسیتی گرایش جنسی داشته باشد؛ از جمله گرایش به فراجنسیتی های دیگر.
نکته اینکه به کار بردن همجنس گرایی یا دگر جنس گرایی برای فراجنسی ها بی معنی است چراکه یک طرف رابطه، جنسیت بارزی ندارد و بی معنی نیست مگر آنکه همجنسگرایی و دگرجنسگرایی را تنها در اندام های جنسی خلاصه کنیم!
به کار بردن دوجنس گرایی البته مشکلی ایجاد نمی کند چون جنس خود فرد دوجنسه مطرح نیست. این استدلال برای همه زیرشاخه های فراجنسیتی صادق است. (در بعد یازدهم مطلب بیشتر باز می شود و واژه های مناسب پیشنهاد می گردد.)
مقیاس هری بنجامین _ مربوط به سال 1966، که تلاشی برای دسته بندی و فهمیدن انواع فراجنسی ها با اندام جنسی مردانه است _ با گره زدن خود به مقیاس کینزی _ مربوط به سال 1948، که گرایش های جنسی را در طیفی از همجنس گرایی تا دگر جنس گرایی درجه بندی می نماید_ همجنسگرایی یا دگرجنس گرایی را به فراجنسی ها نیز نسبت می دهد!

ادامه مطلب را با بر چسب " مقیاس برداری " در پست های آینده دنبال کنید.